Надышла эпоха паветра

Мацей ХАЛАДОЎСКІ

Лех Валэнса прыбыў у сталіцу Падляшскага ваяводства м.інш. па запрашэнні Праваслаўнага брацтва св.св. Кірылы і Мяфодзія. Сустрэўся галоўным чынам з моладдзю Вышэйшай школы публічнай адміністрацыі і Універсітэта ў Беластоку. Хоць, згодна з заявай, Лех Валэнса меў гаварыць аб ролі хрысціянскай дэмакратыі і ўваходзе Польшчы ў Еўрасаюз, узялі верх ужо вядомыя ягоныя думкі на тэму рэарганізацыі еўрапейскіх і сусветных структур, такіх як ААН ці НАТА. Паўтараў ён, што ААН павінна пераўтварыцца ў глабальны парламент, Савет Бяспекі — у глабальны ўрад, а НАТА ў міністэрства глабальнай абароны.

Сустрэчы з тлумамі моладзі ў актавай зале гістарычна-сацыялагічнага факультэта пачаў ён ад апраўдвання сябе з часу свае прэзідэнтуры:

— Тое, што вы пра мне ў той час чулі, гэта ў 95 працэнтах брыдкія справы. Але гэта вынік палітычнай барацьбы.

Былы прэзідэнт падкрэсліў, што крочым мы ўжо новай эпохай — паветра (хуткіх самалётаў, Інтэрнэту, мабільных тэлефонаў), пакідаючы за сабою эпоху зямлі, з родам з дваццатага стагоддзя заваёвамі зямлі, зменамі межаў.

— У эпоху паветра перасоўванне межаў не мае ніякага сэнсу.

Аднак, найважнейшае — будаванне новых еўрапейскіх і сусветных структур:

— Трэба ісці ў бок будавання Аб’яднаных Штатаў Еўропы.

На думку Л. Валэнсы, будучыя глабальныя ўзброеныя сілы павінны займацца безадкладным вырашаннем праяў і канфліктаў звязаных з антысемітызмам, расізмам і этнічнымі чысткамі.

Не абышлося без адказаў на пытанні моладзі, якія датычылі бягучых спраў.

Прэзідэнцтва Аляксандра Кваснеўскага пракаментаваў гэтак:

— Адняў ён Польшчы 5 хвілін.

А аб польскіх палітыках:

— Думаюць яны акругамі і кадэнцыямі, тэлевізіяй без уласнай візіі.

І далей аб парламенцкіх правых партыях:

— ПіСы, Платформы, невядома што ўсё такое.

У час ранейшых сустрэч прадбачваў:

— Прыспешаныя парламенцкія выбары не кончаць палітычнага крызісу ў Польшчы. Калі б выйграла LPR або Самаабарона, гэта была б трагедыя.

Ва універсітэце, у палове гадзіннай сустрэчы, адзін маладзён з залы крыкнуў:

— Вы нам гаворыце тое ж самае, што Кваснеўскі ў 1995 годзе, жыд той!

Лех Валэнса рэагаваў:

— Слова жыд — не мая хвароба. Людзі — прыстойныя, або не. І з мяне жыда рабілі, хоць я ім не ёсць. Калі б я ім быў, напэўна адчуваў бы гонар за свой народ.

Не хацеў адказваць на пытанне, хто быў бы найлепшым у будучыні прэзідэнтам Польшчы. Калі заклікаў моладзь да выбару найлепшага варыянта змен у Польшчы і ў свеце, быццам мімаходам паказаў на стаяўшага поруч у элегантным касцюме, поўнага зразумення для бацькавых ідэй, наймалодшага Валэнсавіча, які спадарожнічаў бацьку ўвесь час на Беласточчыне.