25 Сакавіка ў Гданьску

Ганна КАНДРАЦЮК

Над магілай прыаздобленай бел-чырвона-белым сцягам прэсвітэр Міраслаў Паталён чытае фрагмент Бібліі ад святога Лукаша.

— Вера ў адраджэнне дарыць надзею, — каменціруе прачытаны фрагмент.

Той жа самы ўрывак чытае старшыня Таварыства „Хатка” д-р Лена Глагоўская. У руках беларускі пераклад, які ў 20-я гады зрабілі сужонства Лукаш і Серафіна Дзекуць-Малеі.

Касцёл хрысціян-баптыстаў і „Хатка” выступілі да ўлад горада, каб імем Дзекуць-Малея назваць адну з вуліц горада. Лукаш Дзекуць-Малей вядомы не толькі як беларускі дзеяч, які браў удзел у стваранні БНР у 1918 годзе. У пасляваенныя гады арганізаваў касцёл баптыстаў і служыў прэсвітэрам у Гданьску.

— To jaka u Bialorusinow jest religia, — пытае адзін з прэзідэнтаў.

Беларуская меншасць у Гданьску розных канфесій. Побач праваслаўных шмат католікаў, ёсць пратэстанты, мусульмане:

— No, mamy chyba wszystkie, — кажуць у адказ.

Мы выйдзем шчыльнымі радамі

Так як адсвяткавалі 25-га Сакавіка ў Гданьску — у Беластоку нельга нават уявіць. Патранат над 85-й гадавінай абвяшчэння БНР узяў прэзідэнт горада Павел Адамовіч.

Далейшае святкаванне праходзіла ў самым прэстыжным месцы горада — у Двары Артуса. У актавай зале прыаздобленай бел-чырвона-белым і бел-чырвоным сцягамі прагучэлі незалежніцкія гімны „Мы выйдзем шчыльнымі радамі” і „Магутны Божа”. Выканала іх гарадская Cappella Gedanensis. Затым голас узяў Павел Адамовіч:

— Czuje sie tu jak miedzy swoimi, — сказаў, раней прывітаўшыся з сабранымі слoвамі: „Добры дзень!” Згадаў пра сваіх продкаў, якія прыбылі ў пасляваенны Гданьск з тэрыторыі сённяшняй Беларусі і Літвы.

Прэзідэнт адзначыў ранг свята і тое, што ў 1921-1924 гадах у вольным горадзе Гданьску знаходзілася прадстаўніцтва БНР. — Dzis cieszy mnie tak duza frekwencja, — дадаў, — zycze aby wszystkie problemy niezaleznej Bialorusi zostaly przekroczone.

У час размовы для „Нівы” Павел Адамовіч пахваліў беларускую меншасць.

— To najbardziej aktywna i liczna grupa zaraz po Niemcach.

У бюджэце горада няма спецыяльнага фонду на дзейнасць меншасці, грошы можна атрымаць на канкрэтныя праекты. Іх сума не можа перасягнуць 50 тысяч злотых.

У атмасферы скандалу

Над мастацкай выстаўкай Пётры Сергіевіча, якая папоўніла праграму святкавання, вісеў скандал. Адна з уласніц карцін пакрыўдзілася на арганізатараў і не дала сваіх карцін. Пайшло пра літарку „г” у прозвішчы мастака.

— Wujek nazywal sie Siergijewicz i byl prawdziwym Polakiem i nie widze sensu, aby robic z niego Bialorusina.

У буклеце, які выйшаў з нагоды выстаўкі, мастак выступіў як „Sierhijewicz”. Праблемай літаркі „g” і „г” занялася мясцовая прэса. У час вэрнісажу не дайшло да скандалу.

— Пётр быў вялікім мастаком і беларусам, — успамінаў у час вернісажу Станіслаў Паплаўскі, які ведаў віленскага мастака з 1919 года.

— Не хацеў выехаць у Польшчу, бо лічыў, што тут памрэ ад настальгіі па родным кутку, людзях.

Пра жывапісца расказвалі д-р Лена Глагоўская, пасол Міхал Аляксейчык, сваячка мастака Віялета Доўгір-Казьмінская.

Публіка адкрыта выяўляла сваё захапленне і паклон у гонар галоўнай арганізатаркі — д-р Лены Глагоўскай.

— Нашая Лена — шалёная, — сказаў Мацей Канапацкі, — шалёная ў самым пазітыўным сэнсе!

На святкаванне прыйшло як ніколі шмат народу, больш за сто асоб. Пад бел-чырвона-белым сцягам моладзь рабіла памятныя здымкі.

— Bo to jest nasza prawdziwa flaga, — патлумачыў сяброўцы адзін маладзён.

Сярод нашай меншасці адчуваўся гонар за прыналежнасць да беларускай нацыі.

— Над вашым святкаваннем працуюць нейкія добрыя зоркі, — адзначыў гданьскі фатограф Януш Баланда-Рыдзеўскі.

Мерапрыемства завяршылася традыцыйнай вячэрай, якую гэтым разам Таварыства „Хатка” наладзіла ў гасцінным Доме паяднання і сустрэч айцоў францысканцаў.