Такое далёкае, а такое блізкае

Аляксей МАРОЗ

— Гістарычны куток існаваў у школе ўжо з васьмідзесятых гадоў. Частка экспанатаў паказвалася, але большасць ляжала схаваная. Выкарыстоўваліся яны на занятках гісторыі, беларускай мовы і іншых прадметаў. Разам з настаўніцай Верай Флярчук напісалі мы праект „Такое далёкае, а такое блізкае” і выслалі на конкурс арганізаваны варшаўскім Фондам падтрымкі вёсцы, — заяўляе дырэктар Ян Лабузінскі. — Мэтай праекта было азнаямленне вучняў з традыцыяй і культурай наваколля і папулярызацыя сярод жыхароў гістарычных помнікаў. Зрабілі мы альбомы фатаграфій крыжоў, каплічак і старых дамоў. Адкрыццё выстаўкі адбылося ў снежні 2002 года. Ад гэтай пары выстаўку наведваюць настаўнікі і вучні, якія выкарыстоўваюць ізбу для дыдактычных патрэб. Прыязджаюць таксама дарослыя паглядзець помнікі мінуўшчыны.

— Плануем арганізаваць для моладзі „вечарынкі”, у час якіх бабулі будуць паказваць як калісь ткалі і вышывалі ў беларускіх вёсках. На гэтай тэрыторыі ніхто і не думаў, што мы іншай нацыянальнасці чым беларуская, таму і ізба наша беларуская, — кажа Вера Флярчук.

Ізба знаходзіцца ў зале, дзе раней вяліся заняткі па беларускай мове і гісторыі. Калі разам з дырэктарам і настаўніцай Верай Флярчук уваходзім у ізбу, маю ўвагу прыцягвае сцяна вясковай хаты. Вокны былі ўзяты са старога дома ў Курашаве. Памаляваныя яны ў сіні колер, каб не ляцелі насякомыя. Іншыя элементы сцяны і прыгожая саламяная страха выкананы нядаўна. На сценах вісяць традыцыйныя прылады працы.

— Гэтым каромыслам жанчыны насілі ваду з рэчкі, — паказвае Вера Флярчук.

Далей настаўніца расказвае як жарабіком вязалі снапы, паказвае некалькі разрадаў саняў (шыткі, дэкаратыўныя і сучка), тлумачыць як падбіралі дрэва на дугу і ступу для кашы. Збоку стаяць прылады для апрацоўкі льну.

— Аб прыладах для апрацоўкі белага золата беларусаў я нядаўна расказвала вучням на ўроку беларускай мовы, — гаворыць настаўніца і паказвае ламач, калаўротак і развітушку.

У кутку ізбы стаяць кросны, а побач вісіць вопратка, пашытая з саматканага палатна. Настаўніца паказвае белыя ручнікі вышытыя чырвона-зялёнымі ніткамі. На Гайнаўшчыне вешалі іх на іконе ў святым куце і завівалі ў іх дзяцей, калі неслі хрысціць. Ручнікі падсцілалі ў царкве, калі маладыя людзі вянчаліся. На ручніках апускалі труну ў магілу.

Побач драўлянай капанькі знаходзяцца старыя лыжкі і хатняя мэбля, прыгожыя і далікатныя вырабы з ракіты. Частку ізбы займаюць старыя дакументы, часопісы і фатаграфіі, сабраныя ў Чыжоўскай гміне. Сярод іх — пажоўклы нумар „Нівы” з 1956 года, турэмнае пісьмо з 1905 года і манеты розных перыядаў. Жыхары Кленік на старых фатаграфіях знаходзяць сваякоў.

— Трэба было многа папрацаваць, каб сабраць экспанаты для ізбы. Аднак у нас згодны калектыў (Ян Лабузінскі, Вера Флярчук, Вольга Германюк, Анна Янушэўская, Хрысцінія Нікалаюк, Юрый Астапчук, Марыя Купрыяновіч, Надзея Карчэўская, Людміла Максімюк, Лена Іванюк, Ядвіга Крукевіч) і мы разам з вучнямі і бацькамі супольна ўключыліся ў збіранне экспанатаў і арганізацыю ізбы, — кажа Вера Флярчук. — Расслаўляе яна Чыжоўскую гміну, бо экспанаты паходзяць з розных вёсак.