Мары на меру бюджэту

Мацей ХАЛАДОЎСКІ

У час апошняй сесіі падляшскага сейміка якраз пытанне бюджэту (першае чытанне) і тэзісы праграмы дзейнасці ўправы да 2006 года здамінавалі абрады. Маршалак Януш Кшыжэўскі гэтыя дзве часткі ў пэўным сэнсе спалучыў у сваім выступленні:

— Падляшскі самаўрад — найбольш задоўжаны ў краіне. З-за крэдытаў і паручэнняў ды аблігацый вінаваты мы больш за 40 мільёнаў злотых.

Маршалак заявіў:

— Нашым намерам — давесці да лепшай фінансавай кандыцыі самаўраду. Трэба радыкальных мерапрыемстваў у выдатках.

Зазначыў прытым, што важна здабыць большыя грошы з г.зв. Нацыянальнага фонду развіцця. З еўрасаюзных 4 мільярдаў на гэту мэту Падляшша на ўступе мела б атрымаць ледзь над 100 тыс. злотых.

Што не новае — Падляшша мае быць атракцыйным рэгіёнам для інвестараў зацікаўленых турызмам, дык трэба неабходна паправіць інфраструктуру.

— Праблема інфраструктуры ў нашым рэгіёне становіцца міжнароднай праблемай, — пераконваў маршалак Кшыжэўскі.

Справа ў марным стане краёвых і ваяводскіх дарог. Добрай „ластаўкай” той факт, што інвестары з багацейшых заходніх ваяводстваў зацікавіліся разбудовай прыгранічнай інфраструктуры. На гэту мэту ўжо забяспечаны грошы ў еўрасаюзнай пульцы. Агулам іх 280 мільёнаў еўра, з чаго, можна спадзявацца, вялікая частка можа трапіць на Падляшша, як у ваяводства з другім па даўжыні адрэзкам усходняй мяжы.

Надалей важным элементам грамадска-гаспадарча-палітычнай палітыкі будзе трансгранічнае супрацоўніцтва ў рамках еўрарэгіёнаў „Нёман” ці „Белавежская пушча”.

— Трэба таксама ўзмацняць культурную тоеснасць усяе нашай грамадскасці. Тут — даследчыцкі палігон Еўропы. Гэта можа быць наш пасаг у еўрапейскую супольнасць, — пераконваў маршалак.

Аднак, візія чатырохгадовых дзеянняў управы ніяк не перакладваецца за намеры, якія вынікаюць з планаў, што змяшчаюцца ў сёлетнім бюджэце. От, хоць бы грошы на культуру абрэзалі ў параўнанні з мінулым годам аж на 40%. Значыць гэта, што большасць культурных устаноў падлягаючых ваяводскаму самаўраду (м. інш. Падляшскі музей і Падляшская „ксёнжніца”) будзе вымушана таксама „абрэзаць” колькасць занятых працаўнікоў. Для прыкладу, на захаванне і кансервацыю помнікаў старажытнасці ва ўсім рэгіёне плануецца толькі 20 тыс. зл. Рознамасныя культурныя ініцыятывы, аб’яднанні і арганізацыі з такім профілем будуць мусілі памясціцца ў пульцы 254 тыс. зл., 40 тыс. з якіх запланавана на саракагоддзе Беластоцкага лялечнага тэатра, які з’яўляецца ўстановай беластоцкага (гміннага) самаўраду.

Не здзіўляюць заявы выказваныя ў час бюджэтнай дыскусіі, нават прадстаўнікоў кіруючай кааліцыі.

— Сапраўдныя клопаты — перад намі, — прызнаўся Збігнеў Кшывіцкі, старшыня сейміка і шэф клуба радных СЛД. — З аднаго боку перад намі патрэба новых рашэнняў, з другога — патрэба паслядоўнасці. Гэта будзе бюджэт драматычнай неабходнасці, але адказны.

Яшчэ больш моцна (момантамі літаральна абсурдна) аб праекце бюджэту выказвалася апазіцыя:

— Кажам рашуча — не! Гэты бюджэт абумоўлены ўяўнымі грашыма з Еўрасаюза. Рыхтуецца нам новы Рэйх у еўрасаюзных межах. Польскі дзяржаўны інтарэс — незабяспечаны!

— Бюджэт 2003 года найцяжэйшы і найгоршы з усіх, якія дагэтуль былі, — сцвердзіў у сваю чаргу Цэзары Цеслюкоўскі з клуба PO-PiS.

Асабліва непакоіла яго прадказанае паніжэнне крыніц датацый, пераказваных з цэнтральнага бюджэту (меліярацыя, дарожныя субвенцыі і г.д.). Радныя падкрэслівалі драматычнае паніжэнне сродкаў на інвестыцыі (паводле некаторых вылічэнняў нават на 40%) ці турызм (больш за 700 тыс. зл.), які, згодна з заявамі маршалка, меў бы быць адным з прыярытэтаў. Прытым зарплаты работнікаў Падляшскай ваяводскай управы маюць узрасці на 15%, не ўлічваючы коштаў перасялення ўстановы ў новую сядзібу па вул. Вышынскага.

Асабліва ашчадны ў каментары быў прадстаўнік Самаабароны, член падляшскай управы Караль Тыленда. Яго выступленне працягвался каля 20 секунд:

— Гэта не бюджэт мараў і развіцця, але адзіны, які ратуе ад банкруцтва.

Прабаваў абараняць праект кааліцыянт з ПСЛ Адам Дабронскі:

— Нават палітычная запальчывасць дазваляе сцвердзіць, што ўзрастае даходнасць, хоць не можам марыць аб змяншэнні дэфіцыту і даўгоў.

На бюджэтную дэбату прыбылі падляшскія паслы. Раней прадстаўнікі Сейма з СЛД сустрэліся з ваяводам Маркам Стшалінскім, дзе абмяркоўвалі магчымасці лабіравання рэгіёна ў парламенце. У час сеймікавай сесіі пасол Мечыслаў Чарняўскі, старшыня сеймавай камісіі публічных фінансаў, сцвердзіў:

— Мала ў нас сродкаў, бо і невялікае нашае лобі ў Сейме.

На гэта маршалак папярэдняй кадэнцыі Славамір Згжыва (у той час АВС, цяпер віцэ-старшыня сейміка) адказаў:

— Маю надзею, што цяперашняе лобі будзе мацнейшае ад таго, якое будавалі мы папярэднія чатыры гады. Трэба памятаць, што бюджэт ваяводства залежыць ад бюджэту дзяржавы.

Пэўна, у час наступнай сесіі, у другім чытанні, адбудуцца яшчэ нейкія змены ў бюджэтнай пастанове. Рэвалюцыйных сутрасенняў, аднак, верагодна, не будзе, бо, як сказаў пасол Чарняўскі, у бюджэце два і два гэта не пяць. Так, вось, на сёння даходы запланаваны на 119 752 678 зл. Выдаткі — 125 117 678 зл. Дэфіцыт мае быць пагашаны з пазыкі ці крэдыту, прычым незалежна ад таго 3 670 000 зл. будзе прызначаных на сплату крэдытаў з папярэдніх гадоў, а якія неабходна сплаціць сёлета. Варта тут дадаць, што няма магчымасці продажу маёмасці, напрыклад, будынкаў, як гэта можа зрабіць гмінны самаўрад, а тым самым падмацаваць ваяводскую касу.