Вяртанне ў мінулае

Аляксей МАРОЗ

Куцця распачалася ад сцэнкі падрыхтоўкі да вячэры. Галоўным героем была настаўніца беларускай мовы Вера Фларчук, якая разам з вучнямі каля стройнай ёлкі рыхтавала мак для куцці. Гэтае выступленне і ўсе іншыя, у якіх побач вучняў удала выступалі настаўніцы беларускай мовы Анна Лаеўская і Валянціна Андрасюк, спалучала ідэя паказання старых абрадаў. Жыхары вёсак верылі, што знакі заўважаныя ў прыродзе і паводзіны людзей перад святамі Раства Хрыстовага будуць мець уплыў на іх жыццё ў новым годзе. Тое, што сёння паўсюдна лічаць „забабонамі”, у мінулым успрымалася са страхам. Гімназісты і іх настаўнікі звярнулі ўвагу на дэталі, якія былі важнымі ў мінулым. Людзі не лізалі лыжку, каб муж не быў лысы, пакідалі ў місцы клубок з ніткамі, каб быў ураджай капусты, вязалі лыжкі, каб авечкі летам не разбягаліся і ножкі ад стала, каб авечкі не пераскочылі агароджу. Выступаючыя напомнілі, што ў мінулым людзі варажылі з сена, што ляжала пад настольным абрусам і ў апошні дзень перад святамі нічога не пазычалі, каб пазней з хаты не знікалі прадукты.

У час сустрэчы вучні паінфармавалі аб святкаванні Куцці ў краінах, дзе ў большасці жывуць неправаслаўныя вернікі. У многіх краінах у гэты дзень на сталах паяўляюцца мясныя вырабы. У Вялікабрытаніі, ЗША і Мексіцы прыносяць на сталы печаныя індыкі, у Даніі — печаную качку, а ў Бельгіі найахвотней ходзяць у рэстараны, заказваючы мясныя вырабы.

За аддзельнымі сталамі сядзелі дзед з сынамі, унукамі і бабуля з нявесткамі, якія рыхтавалі харчаванне на дзедаў стол. Яны прынеслі снапок збожжа і паставілі сталы побач іконы. Куцця ў школе распачалася ад праваслаўнай малітвы. Паколькі сярод сабраных былі вернікі рымакаталіцкага веравызнання, на сталах побач просвіраў былі аплаткі. Усе з’елі грыбны боршч і даведаліся, што грыбы з’яўляюцца сімвалам жыцця. Пасля сабраныя елі блінчыкі з грыбамі, рыбныя стравы, марынаваныя селядцы і грыбы, некалькі разрадаў салатаў, а ў прыкуску клёцкі з макам, свойскі хлеб і шчолак з груш. Напіткам, што папоўніў посныя стравы быў мёд, які сабраныя пілі, так як у мінулым, з аднаго кілішка. У час вячэры моладзь, настаўнікі і госці спявалі калядкі — беларускія, рускія і польскія. Жанчыны з калектыву „Незабудкі”, якія наведалі школу, таксама заспявалі некалькі калядак і селі за стол. Вера Фларчук напамінала, што трэба прынамсі спрабаваць усе стравы, але заахвочваць не было трэба. Усе стравы былі надта смачныя. Апошняй стравай была куцця з макам, мёдам і іншымі салодкімі спецыямі. Спачатку дзед абышоў сталы, так як у мінулым абыходзілі хату, пасля нявестка разносіла куццю для гасцей і вучняў. Удзельнікі спаткання спажывалі яе ў цішыні і з вялікай пашанай.

— Думаю, што наша Куцця з’яўляецца пачаткам для хатніх сустрэч і атмасфера нашага спаткання перанясецца ў вашыя хаты. Арганізаванне Куцці ўпісалася ўжо ў традыцыю школы і будзе яна ладзіцца ў наступных гадах, — заявіў дырэктар Міраслаў Пяткевіч.

Вяртанне ў мінулае зрабіла вялікае ўражанне на гімназістах, якія першы раз сабраліся на такую вялікую Куццю, прадстаўніках гміннай улады і візітатар.

— Чалавечую годнасць і сваю тоеснасць нельга купіць, але трэба яе мець. Ёсць яна сярод вас, — сказала візітатар Іаланта Точка, развітваючыся з гаспадарамі мерапрыемства.

Войт Юрый Васілюк павіншаваў сабраных з Калядамі і ўручыў гімназістам падарункі. Папоўнілі іх школьныя ласункі з-пад ёлкі.