Шкляная святочная пагода

Мацей ХАЛАДОЎСКІ

Своеасаблівую ролю адыгрывала ў гэтыя святы прэзідэнціха. Паяўлялася яна (часам нават і ў камерцыйных тэлеканалах) быццам Дзед Мароз — каб не мяшаць сюды і Святога Мікалая — як Першая дама, якая нясе дапамогу хворым дзецям. Калі тэлегледачы заселі абедаць у першы дзень свят, атрымалі на закуску амаль паўгадзінны рэпартаж аб Іаланце Кваснеўскай, пастаўлены венгерскай рэжысёркай Мартай Месарош (прыватна жонкай кракаўскага акцёра Яна Навіцкага). Мая знаёмая, якая зайшла да мяне на святочны абед, спаглядаючы адным вокам на фільм і ватыканскія падарожжы прэзідэнтавай ды паміж адным а другім кусам качкі з яблыкам, кінула:

— Яна яшчэ будзе святой.

Пэўна, так не будзе. Аднак, тэлебачанне робіць усё, каб склалася такое ўражанне. Мабыць, штосьці на справе тут ёсць, бо некаторыя палітычныя каментатары быццам паўжартам кажуць, што на будучых прэзідэнцкіх выбарах будзе стартаваць Іаланта Кваснеўская, паколькі яе муж, Аляксандр, не будзе ўжо балатавацца — па канстытуцыйных прычынах. Пачакаем, пабачым. Да выбараў маем сама меней яшчэ адны святы. Адно вядома, што з аднолькавай палітыкай TVP.

А, дарэчы. Як тэлебачанне на кагосьці накінецца, будзе эксплуатаваць яго аж да нудоты. Для прыкладу, ёсць такая група акцёраў, якая паяўляецца бесперапынна на розных тэлеканалах у шмат якіх фільмах і праграмах. Да нядаўна быў гэта Багуслаў Лінда. Надалей ёсць — Кшыштаф Кольбергер. Цяпер паставілі на Мацея Штура, Паўла Вільчка ці славутую Марцысю з серыяла „Златапольскія” — Магду Стужынскую. Калі палічыць усіх фарсіраваных тэлебачаннем акцёраў, то разам з кожнай іх хваляй, іх лік абмяжоўваецца да дваццаткі-трыццаткі, пры 10 тысячах прафесійна актыўных польскіх акцёрах. Яшчэ іншай групай акцёраў і асоб папулярызаваных наймацнейшым сродкам масавай інфармацыі з’яўляюцца г.зв. „дзеці”. У аколіцах саракоўкі — як Агата Млынарская ці Гражына Тарбіцкая („маладая Лёска”), да дваццацігодкаў, як успомнены Мацей Штур ці Матэуш Даменцкі. Іх эксплуатуюць на розныя спосабы, у кантэксце іх уласных талентаў і ўмеласцей, а таксама і сямейных. Шкада мне толькі маладых людзей без прозвішча і ўплывовага (добра пастаўленага і дарагога) агента, якія не маюць магчымасці прабіцца, прадзерціся цераз тэлевізійны экран. Трапляюць найчасцей у правінцыйныя гарады або снуюцца па сталічных карчмах і банкетах, разлічваючы на поспех у чарговых кастынгах, і так па прынцыпе абстаўленых той трыццаткай-саракоўкай. А, можа, і на іх вуліцы засвеціць сонейка?

Гэта ўсё, ад масава папулярызаванай дабрачыннай дзейнасці Іаланты Кваснеўскай і сітуацыі акцёраў, ёсць таксама мерай польскага капіталізму. Мала аб гэтым гаворыцца, бо яшчэ ёсць большыя абшары нашай бяды і гора. Людзі, якія на хвалі, даюць ілюзію, каб хоць на хвіліну ад іх адбіцца. Толькі ці гэтыя людзі маюць быць усё тыя самыя? Мабыць, так. Урэшце, мы самі гэтага хочам, — хочам бачыць знаёмых з тэлеэкрана за святочным карпам і пасля вяртання з нуднай ды ўтомнай работы. А калі каму не падабаецца, можа выключыць тэлевізар і выйсці на вуліцу.