Свяжынка ў Мінску

Ганна КАНДРАЦЮК

Не. Бывала, ад страху або нечаканых эмоцый, мы не спалі да раніцы.

* * *

Жнівень 1999. Нясвіж на змярканні. Мы замарудзілі, бадзяючыся па мястэчку Радзівілаў. Пра начлег ніхто не клапаціўся. Вось, пойдзем і папросімся заначаваць у нейкім інтэрнаце — думалі.

— Чаво? — прывітаў нас стораж таго ж інтэрната. Дзядзька ледзь стаяў на нагах. Ад яго на кіламетр несла гарэлкай.

— Ведзь меня з-за вас з работы прагоняць! — кінуў у адказ на нашу прапанову.

Мы кінулі намаўляць, бо ведалі, што на такія справы патрэбны тут афіцыйны дазвол. Ды і сам стораж пачаў нас палохаць міліцыяй.

— Цікава тут! — гадалі мы. — Як п’яны да непрытомнасці працаўнік можа палохаць міліцыяй?!

Нам не хацелася разборак. Раней мы начавалі ў інтэрнатах „за долар”. Прапанавалі сторажу па адным баксе ад душы, на што ён, задаволены, згаджаўся. Усе былі шчаслівыя. Мы зэканомілі, а чалавек зарабіў нечаканы грош.

У Нясвіжы мы цалкам абселі. Стомленыя, галодныя і брудныя, рашылі заначаваць у лесе. Доўга шукалі месца для абозу. Палаткі ставілі пры месяцы. Ад рухлівай шашы на трасе Нясвіж — Мір аддзяляла нас вузкая палоска лесу. На душы было неспакойна. Раней, як на злосць, мы начыталіся мясцовай прэсы, дзе з першай старонкі пісалі пра адны забойствы.

Жах пачаўся ноччу. Усю ноч, здавалася, каля палатак хтосьці хадзіў, хрумкаў, стагнаў...

— То, пэўна, дзік або воўк, — супакойвалі мы сябе. І дзік, і воўк здаваліся нам сімпатычнымі ў параўнанні з героямі крымінальных ньюсаў. Сярод іх быў гвалтаўнік, які сваім ахвярам адсякаў галаву.

Раніцай мы пабачылі, што начавалі... на могілках. Сям-там стаялі хісткія драўляныя крыжы. Паміж імі бегалі худыя падсвінкі з недалёкага хутара.

* * *

Іншы раз, у Свіры, мястэчку над маляўнічым возерам Свірскім, мы не хацелі пераплачваць за начлег у марным гатэлі. За пакой, дзе прапанавалі спаць у нашых спальніках, трэба было заплаціць у пяць раз даражэй чым грамадзянам Беларусі. Разам, за дзевяць душ, заспявалі нам трыццаць долараў (у той час за такія горшы ў Міры наша група магла б паснедаць трыццаць раз у сталоўцы!).

Узнікла практычнае пытанне: „Спаць ці гуляць?”

— Паехалі начаваць на возера! — рашылі ўсе аднадушна. Ноч была цёплая і спакойная. Спявалі птушкі. Мы распалілі вогнішча і пачалі рыхтаваць вячэру. Было раскошна любавацца прыродай і цішынёй, да часу, як... на наш бераг з’явіліся суседзі.

Пад поўнач пачалі з’язджацца машыны.

— Мабыць, мафія якая, — падумалі мы, — а, можа рагатыя проста з пекла. Іх п’яныя разборкі і агрэсіўная лаянка прымушалі нас што і раз прылізваць пастаўленыя на галаве дыбам валасы: — Лёшка, ты ёб... в рот, пі, ілі ўб’ю цібя! — Што ты мне мазгі еб..! Эта я цібя ўб’ю...

І так да белай раніцы.

Ужо далёка за поўнач частка нашых суседзяў пайшла лавіць рыбу. Гэтае, здавалася, добрае хобі супакоіць іх, суцішыць. Аднак не. Сваркі і лаянка толькі ўзмацніліся. Нашы рыбаловы глушылі рыбу... электратокам!

У нашай далікатнай кампаніі (тады было сем дзяўчат) узнікла паніка. Многія ў тую ноч прыпомнілі даўно забытыя малітвы. Каб менш баяцца, я надзела купленую ў якасці сувеніра шапку-вушанку з трусіка.

Раніцай браканьеры зніклі, нібыта праваліліся ў зямлю.

Каля нашага вогнішча, на сасне, толькі цяпер мы прыкмецілі пятлю з вяроўкі. Мы распуталі яе і кінулі ў агонь — каб не вяла яна на спакушэнне нейкага Лёшку.

* * *

Цяпер, калі мы з’язджалі з Ішкалдзі ў Мінск, наш шафёр прапанаваў начлег над нейкім возерам. Мы ехалі тым самым шляхам паміж Нясвіжам і Мірам і ўспаміналі...

— Пакіну вас там, а раніцай падбяру, — намаўляў нас. Мы, усё ж, заўпарціліся дабрацца ў Мінск. Тут абяцала прыгарнуць нас на начлег знаёмая пані прафесар. Гуманістка.

Хаця было ўжо пасля дзесяці вечара, Мінск шумеў сталічным жыццём. На ўсходах начнога магазіна, дзе мы рабілі пакупкі, спаў бомж:

— Пайшоў спаць у парк! — праганялі з вачэй нешчасліўца міліцыянты. Той згорбіўся і пашлэпаў прэч у цемру.

З-за адчыненых акон у блёкавішчах даходзіў гоман і смех. Каля МакДональдса выстойвала моладзь. Маладыя тусаваліся табуном і пад пад’ездам блёка ў нашай знаёмай.

З парога нас ашарашыў пах часначку. На стале ляжала гурба сырых кілбас і кумпякоў.

— У дачкі дэкана вяселле, — паведамляе гаспадыня. Пані прафесар ледзь стаіць ужо на нагах ад стомы. Разам завіхаецца сяброўка, таксама прафесарка.

— Як тут не дапамагчы чалавеку? Вяселле — справа святая. Дэкан сказаў, не было як выкрунуцца.

Прафесарка пачаставала нас смажанай свежанінкай. Мы елі і расхвальвалі вынаходлівасць беларускай гаспадыні. На момант забыліся, што гасцюем у еўрапейскай сталіцы. Здавалася — мы ў роднай хатцы на Беласточчыне, дзе толькі што закалолі вепрука пад Каляды.

Раніцай мы яшчэ раз зірнулі на кватэру ў мінскім мурашніку. Уздагон ляцеў за намі пах вясковай каўбаскі. Ён дзіўна кампанаваўся з прагай вандроўкі. Нам хацелася быць як найдалей ад гарадскіх цэнтраў і тэхнічнай цывілізацыі.