Дрэва жыцця — музыка крыві

Ганна КАНДРАЦЮК

Класіка для Беластока

Месяц да канцэрта білеты былі распроданы. Смак на канцэрт ад вясны падбівалі мясцовыя СМІ. Аначасова, услед за еўрапейскімі ўзорамі, юбіляры выйшлі да народу. Усіх ахвотных палюбавацца класікай і геніяльным Ежы Максымюком запрасілі ў гарадскі парк „Плянты”, дзе вялася трансляцыя на тэлебіме. Пунктуальна ў 18 гадзін, у Філармоніі і ў парку, пачаўся канцэрт. Першыя сорак пяць хвілін аркестр беластоцкай філармоніі, пад кіраўніцтвам славутага дырыжора, іграў вальсы Штрауса, Сібеліуса і Равеля. Трансляцыя на „Плянтах” прыцягнула некалькі соцень народу, аднак кашмарная якасць вобразу і халадэча многіх знеахвоціла і вярнула дадому.

Затое ў Філармоніі, дзе расселася беластоцкая знаць і юбіляры, панаваў гарачы і прыўзняты настрой. Кожнае выкананне было належна апладзіравана, а пасля пры келіху шампанскага элегантна пракаменціравана.

Arbor значыць дрэва

— Гэты твор я прысвяціў прыяцелю Яну Тарасевічу, — сказаў у пачатку маэстра Максымюк. — Ён першы пабачыў мае здольнасці і дапамог. Таму сёння магу быць разам з вамі.

„Аrbor vitae” па латыні значыць „дрэва жыцця”. Гэта сімвал самай дасканалай формы існавання. Гэта метафара жыцця і лёсу. Міжвольны танец крыві, раз манатонны, раз парыўны, як жыццё і трыванне. Апавядае пра радасць сустрэчы з блізкім чалавекам, пра феномен сяброўства і кахання. І пра манатонію лёсу, што прымушае крочыць абраным шляхам. Пра боль нараджэння і боль смерці. Пра памяць.

Кантата „Арбар” — з дваццаці чатырох музычных мініяцюрных вобразаў. Як адзначыў кампазітар, яго твор мае нешта з Дэбюсі, Моцарта, царкоўнай музыкі. Кампазіцыя распісана на чатыры галасы сола, хор, два акардэоны і аркестр. Як салісты выступілі: Івона Госа (сапрана), Марта Раманчук (мецца-сапрана), Пётр Рафалка (тэнар), Артур Мондры (бас), партыі акардэона выконвалі Яцэк Грэкаў і Пётр Ляшчынскі. Спяваў беластоцкі хор „Cantica Cantamus” пад дырэкцыяй Віялеты Бялецкай.

Музыка зямлі дзяцінства

„Арбар” гэта твор, які можам асацыяваць з характэрнай для кампазітара фільмавай музыкай. Яе моцны эмацыйны пераказ, рэзкія змены настрою, парыўнасць і суцішэнне наводзяць вібрацыю. Чуем яе цэлым целам, вачыма, крывёй. Твор трывае сорак пяць хвілін, аднак манатонны рытм стварае ілюзію працягласці часу, адчуваем зварот да старажытных музычных каранёў.

Публіка, пасля вальсаў, доўга не магла прывыкнуць да змены атмасферы і эстэтыкі, усё ж, нялёгкага да ўспрыняцця твора. У канцы захапілася і не шкадавала апладысментаў — за музыку і за анекдоты, на якія не скупіўся маэстра.

Варта звярнуць увагу яшчэ на дзве музычныя фразы — партыю з музыкай старажытнага царкоўнага хору (завершаную звонам) і партыю акардэона. Беластоцкая прэса ўчула тут клімат беластоцкіх Баяраў. Мне чамусьці прыгадаўся расказ маэстра пра Гродна, пра часы маленства на Каложы, дзе вечарамі над Нёманам чуўся гармонік і званы старажытнай царквы.

У час прэс-канферэнцыі Ежы Максымюк гаварыў:

— Заўсёды ў творчасці будзе азывацца музыка зямлі дзяцінства.

Як вядома, Ежы Максымюк нарадзіўся ў Гродне і там правёў гады маленства і дзяцінства.