Ганна на Янавым гасцінцы

Міра ЛУКША

Тэксты, з матэрыялаў збіраных па зярнятку, з Ганніных вандровак, на працягу дзевяці гадоў друкаваліся ў „Ніве”, перадрукоўваліся ў беларускіх газетах і кнізе музыкі Віктара Скарабагатава. Героі кнігі W strone Tarasiewicza^*, перакладзенай на польскую мову дзеля таго, каб шырэй прадставіць нашага земляка палякам не толькі на Беласточчыне, ягоныя вучні, сярод якіх самы славуты гэта кампазітар і дырыжор Ежы Максымюк, раскрываюць перад чытачом звычайную постаць гэтага незвычайнага чалавека. Пачынаючы ад Эдварда Шчасновіча, лістаношы, ніўскага карэспандэнта, які працаваў калісьці ў яго парабкам, канчаючы прафесаркай варшаўскай кансерваторыі і настаўніцай дзетак Тэрэзай Адамчык ды сумнымі ўспамінам пра ціхае пахаванне ў прысутнасці вучняў, якія ў самоце прасядзелі ноч у капліцы ў Саколцы ля пакойнага свайго настаўніка і прыяцеля. І хоць гэтым канчаецца гэтая кніга, але адчуваеш: не прапала праца гэтага чалавека, а яны, ягоныя вучні, маюць абавязак аддаць яму тое, што ўзялі. І вярнуць памяць.

Ці будзе так? Ежы Максымюк ахвяраваў яму сваю араторыю „Арбор”, значыць — „Дрэва”, якую мае прадставіць слухачам на 50-годдзе Польскага радыё ў Беластоку. Толькі раз (у „Выбарчай газеце”) было ўспомнена, каму ёй хоча аддзячыць гэтым творам і каго ўславіць. Пасля — ні слова, хоць амаль штодзень друкаваліся аб’явы. На сустрэчы ў Польскім радыё, калі, у прысутнасці Ганны Кандрацюк, бралі інтэрв’ю ў славутага музыкі, тады, калі ён загаварыў пра свайго маэстра і прыяцеля, рэдактар выключыў запіс. Без праблем успрымаецца празвішча Тарасевіча ў мызычных кругах у Варшаве. Тут — прабіваецца праз мур няведання і невуцтва. Гасцінец камяністы.

Зацікаўленне кампазітарам, а, мабыць, увогуле культурай, відавочнае было на прэс-канферэнцыі пра кнігу, арганізаванай „Нівай” як выдаўцом, у Цэнтры грамадзянскай адукацыі „Польшча-Беларусь”. З усіх газет прыслана была толькі журналістка з „Газеты выборчай” Моніка Жміеўская, якая, дарэчы, ужо пісала пра Тарасевіча і мастак Андрэй Валкавыцкі, родам з Белавежы, які таксама ўспомніў, што сам „ён наш”.

— Тэма, як аказалася, абрасла ўжо ў міфы і легенды, — піша ў заканчэнні кнігі Ганна Кандрацюк. — Я рашылася, аднак, на пераказ праз канкрэтную чалавечую прызму, выкарыстала таксама шматлікія дакументы, лісты і творы кампазітара. Публіцыстычны пераказ не заўсёды быў дастатковы, ён — пакуль толькі малы крок у бок музыкі Яна Тарасевіча.

Кнігу можна набыць у рэдакцыі „Нівы” і кнігарні „Акцэнт” па вул. Рынак Касцюшкі, 17.

^* Hanna Kondratiuk, W strone Tarasiewicza, Rada Programowa Tygodnika „Niwa”, Bialystok 2002, ss. 118.