Чэмпіянат свету па футболе і Беларусь

Яўген МІРАНОВІЧ

Паражэнне расійскай каманды з Японіяй выклікала ў маскоўскіх патрыётаў такую патрэбу рэваншу, што гатовыя былі яны знішчыць усё японскае ў гэтым горадзе, а нават і расійскае, калі надта напамінала замежнае паходжанне. Палякі адправілі ў адстаўку свайго футбольнага генерала Ежы Энгеля, не дазваляючы яму нават патлумачыць прычыну пройгрышу свае каманды. Плач на вуліцах Парыжа найлепш адлюстроўваў настроі французаў пасля таго, калі іх салдаты вымушаны былі вяртацца дадому пасля паражэння на стадыёнах Азіі. Можна сабе ўявіць што адбывалася ў Іспаніі, калі на вачах усяго свету іх каманда двойчы загнала мяч у карэйскія вароты, а тым часам арбітр вырашыў, што пераможцамі сталі карэйцы, якім раз удалося прымусіць да капітуляцыі іспанскага варатара. Пасля фінальнага матча найлепш было відаць амаль містычны падыход да футбола бразільскіх пераможцаў — адны футбалісты маліліся на стадыёне, другія плакалі, яшчэ іншыя кінуліся ў нейкі рытуальны танец. На гэтым фоне для кантрасту камера паказвала прайграных немцаў, якія занялі другое месца ў гэтым чэмпіянаце. Немцы хадзілі з пахіленымі галовамі, а варатар сядзеў у варотах быццам бы яго суродзічы, папаўшыя ў палон пад Сталінградам. Дайшлі так далёка, у фінал, аднак прайграны матч з найлепшай камандай свету перажывалі як нацыянальную катастрофу. Відаць было рэакцыю народа, які мае амбіцыю быць першым і не задавальняецца другім месцам. Праз чатыры гады, калі чэмпіянат будзе адбывацца ў Берліне, яны напэўна захочуць даказаць, хто найлепшы ў футбольным спорце.

Глядзеўшы фінал чэмпіянату свету, я задумоўваўся як выглядала б трансляцыя, калі б насупраць бразільцаў выйшлі футбалісты Беларусі. Мелі яны вялікі шанц выступіць у гэтым чэмпіянаце, але, разграміўшы палякаў у Мінску, не захацелася ім ужо змагацца з украінцамі. Можа не хацелі пакрыўдзіць братні славянскі народ, але не паказалі таксама волі змагання падчас матча з Арменіяй. Немцы, якія з вялікімі цяжкасцямі прабіліся ў Японію і Карэю, не прадстаўлялі сваёй ігрой нічога асаблівага, апрача незвычайнай волі перамогі. На стадыёне відаць было калектыў, які змагаўся за нешта больш чым грошы, належныя пераможцам.

Калі хакейная каманда Беларусі падчас апошніх алімпійскіх гульняў прыблізілася да фіналу, беларускія спартсмены ігралі так, як бы хацелі перапрашаць амерыканцаў за тое, што апынуліся разам на лёдзе. У матчы за трэцяе месца з Расіяй хлопцы з Беларусі гулялі так быццам удзельнічалі ў спартыўным фэсце з нагоды кастрычніцкай рэвалюцыі.

Можа ўсё выглядала б інакш, калі б беларускія спратсмены выступалі са свядомасцю, што разам з імі перажывае, напрыклад, футбольны матч 10 мільёнаў людзей, што тысячы будуць плакаць ад радасці, калі стануць пераможцамі, або ад роспачы, калі прайграюць. Пачуццё смутку ў Беларусі, — гаварыў калега з Мінска, — адчувалася, калі з чэмпіянатам свету развіталася зборная каманда Расіі.

Неўзабаве пачнецца спаборніцтва за ўдзел у футбольным чэмпіянаце Еўропы. Калі туркі ці сенегальцы змаглі перамагчы футбольныя імперыі свету, беларусы маюць вялікі шанц праславіць сваю прысутнасць у Еўропе не толькі праз прэзідэнта-скандаліста і рэферэндумы, адкідаючыя дэмакратыю і незалежнасць.