Гэта мая даніна Тамары

— У палове 2000 года, калі я з Вамі гаварыў, Вы былі ўжо знаёмы з амаль цэлай Азіяй: Кітаем, Узбекістанам, Пакістанам, Індыяй, Тайландам, Карэяй, Японіяй, Арменіяй... Што Вы рабілі пазней?

— Па меры магчымасцей дапамагаю бацьку (Мікалаю, вядомаму ў Польшчы кінааператару-дакументалісту — М. М.), працую на другім плане з другой камерай або запісваю гук. Нядаўна закончыў васьміхвілінны фільм „Swiatlo na drodze”, які паказваўся 4 красавіка а 9-й гадзіне вечара ў першай праграме Польскага тэлебачання ў перадачы „Zawsze po 21”. Летам мінулага года ў Славакіі і ў польскім Бескідзе-Нізкім рабіў дакументацыю для фільма „Zachowac tozsamosc” — пра лэмкаў. Гэта меў быць сумесны польска-французскі фільм, але ў чымсьці не згаварыліся і фільм будзе здзейснены ў будучым годзе. Здымкі, пры якіх я дапамагаў бацьку, ужо зроблены. Пасля дзевяцігадовага перапынку наведаў я і Гродна.

— Ці за той час, паводле Вас, наступілі ў Беларусі нейкія змены?

— Цяпер Беларусь нагадвае колішнюю Расію. У Маскве менталітэт людзей змяніўся, а ў Беларусі захаваўся. Беларусы больш шчырыя і сардэчныя, з імі лягчэй згаварыцца. Думаю, што гэта вынікае з іх эканамічных абставін, якія не ўцягваюць іх — як у Польшчы або Маскве — у нейкую гонку: за грашыма, за часам, за мабільнымі тэлефонамі... Гэта спараджае іншыя праблемы: людзі не канкурыруюць з сабою, не варагуюць — яны больш шчырыя.

— Ці ў Вашых планах ёсць чарговыя паездкі па свеце?

— У гэтым годзе хачу паехаць у Сірыю, найлепш на зыходзе вясны або восені. Было б гэта дапаўненнем такой паездкі з 1997 года. Цікавіць мяне гэта асабліва ў кантэксце падзей з 11 верасня мінулага года.

— Вы прызналіся, што Беласточчына, а асабліва Орля, бліжэйшыя Вам за Варшаву. Ці, следам выстаўкі ў бельскай ратушы, гатовіце нейкае мерапрыемства ў Орлі?

— 11 мая г.г. дзякуючы прыхільнасці Марка Хмялеўскага, уласніка будынка былога „Cafe Bar” у цэнтры Орлі, пакажу багатую выстаўку. Мае гэта пакуль быць аднадзённае (а мо і даўжэйшае — справа для згавору) мерапрыемства. Будзе там паказ слайдаў з маёй пабыўкі ў Сірыі ў 1997 годзе і фільмавы фельетон з Японіі „Токіо-2000” у якасці дапаўнення маёй выстаўкі ў бельскай ратушы двухгадовай даўнасці. Хачу, каб гэтыя паказы суправаджала музыка ў выкананні арлянскага маладзёжнага калектыву. Галоўным, аднак, пунктам гэтага мерапрыемства будзе прэзентацыя фільмавай імпрэсіі на тэму творчасці памерлай два гады назад Тамары Саланевіч, якую складуць фрагменты яе фільмаў: „Ці чуеш, як плача зямля” (пра семяноўскі вадаём), „Жэртва” (пра пакутнае паломніцтва на Грабарку дзеля аздараўлення хворай) і „Мелодыя душы” (пра невідушчага з Курашава).

— Чаму паказваеце менавіта такую выстаўку і менавіта ў Орлі?

— Тамара Саланевіч належала да ліку перадавых польскіх рэжысёраў-дакументалістаў; працавала яна поруч такіх творцаў як Анджэй Фідык, Эва Бажэнцка ці Ганна Крамарчук. Тамара знімала свае фільмы тут, пра праваслаўных людзей, у якіх простыя і адначасна абаяльныя праблемы: любоў, абавязкі, пераадольванне жыццёвых цяжкасцей, працоўныя будні на гаспадарцы... Я многа разоў, разам з бацькам, удзельнічаў у рэалізацыі многіх фільмаў Тамары. І ў сувязі з тым, што выдалася такая нагода, намагаемся з бацькам аддаць Ёй даніну, паказваючы і прыгадваючы арлянам Яе фільмы і закранутыя ў іх праблемы праваслаўя і тутэйшых людзей. Гэта асабліва мая даніна Тамары, якая — хачу адзначыць — была таксама маёй хроснай маці.

— Дзякую за размову.