Каб не давесці гміну да торбы

Міхал МІНЦЭВІЧ

— Пры камуне гадаваў я па дзесяць кароў. Пабудаваў мураваную абору, да якой праклаў водаправод, абрабляў 22 гектары зямлі і лугоў, — прызнаецца Сяргей Нікіцюк. — Сям’я павялічылася, пяцёра дзяцей, жонка — інвалід. Стала нам цяжка жыць, а як настала тая дэмакратыя, не хапала на аплату падаткаў у гміну. Папярэдні войт разумеў маю сітуацыю і наколькі мог, то часткова здымаў падатак. Грошай не хапала на ўтрыманне сям’і і даўгі выраслі да 8 тысяч зл., але, амаль палавіна — гэта налічаныя гмінай самыя працэнты. Цяперашні войт наслаў фінансавыя органы і 13 снежня прыехалі двое секвестратараў і апісалі трактар.

Солтыс паведаміў мяне, што тэлефанавалі з гміны, каб сказаць мне аб канчатковым тэрміне ўплаты падаткаў. Заязджаю я да войта, а той да мяне: „Аплаціш, Нікіцюк, арганізацыйныя расходы секвестратара, каля 800 злотых, тады з тымі паперамі прыйдзеш да мяне і пабачым. — Можа растэрміную задоўжанасць на раты, а ануляваць доўг не магу, бо іншыя прыйдуць...”. На другі дзень еду ў Фінаддзел у Бельск, а там мне сказалі: „Як не заплаціш даўгоў, то вясною, Нікіцюк, не будзеш мець чым араць. Прыедзем і забярэм трактар”. І так мазгую, — клапоціцца Сяргей Нікіцюк.

У студзені атрымаў ён першую рэнту, каля 380 злотых. Нямнога, бо КРУС вылічвае з яе незаплачаныя за 8 гадоў складчыны. Атрыманая палучка ідзе на доўг у краме, і нярэдка ізноў бракуе хлеба ў хаце. Восенню заараў 13 гектараў (зямлю перапісаў дачцэ, каб асталася ў сям’і, шкада будынкаў), але няма чым яе абсеяць. Жонка — інвалід III групы без пенсіі. Сітуацыя адбіваецца на дзецях. Старэйшая дачка засталася дома з закончанай два гады таму падставовай школай. Брак грошай на яе далейшую адукацыю. Другая вучыцца яшчэ ў гімназіі ў Орлі.

Ці не шкада вам гэтага гаспадара? — пытаю ва Управе гміны ў Орлі работніцу па падаткаабкладанні.

— Яму пакуль што занялі трактар, але не забралі, і толькі таму, каб яго не прадаў, — адказвае Барбара Савіцкая. — Ён ужо не селянін, а пенсіянер. Да часу, калі быў гаспадаром, то не мелі чаго заняць. Паводле закону, для селяніна, нават задоўжанага, нельга нічога заняць, калі мае толькі адну карову, аднаго каня, трактар і г.д. Але калі стаў ён пенсіянерам, тады можна. Адказнасць за задоўжанасць нясе ён або яго наследнік ці арандатар.

Мы яму вельмі спачуваем, але мы столькі разоў тлумачылі, а ён абяцаў... і не плаціў. І так занядбаўся, хаця павінен троху і сябе вініць, — тлумачыць Барбара Савіцкая.

— Адчуваем псіхічны дыскамфорт, калі прыходзіцца справу накіроўваць секвестратару. Але калі пачнем літавацца над кожным, то гміну давядзем да торбы, — кажа другая работніца Лена Мартыновіч.

* * *

Бюджэт гміны сёлета прадугледжвае 3 775 273 зл. даходаў, а ў тым ліку 1 659 000 злотых уласных з чаго падаткі ад асоб прыватных і фізічных складаюць 1 313 000 злотых, а адсоткі ад нетэрміновых уплат — гэта 14 000 злотых. Грамадства гміны бяднее і таму прыбывае асоб, якім немагчыма нават аплаціць падаткі. Многія асобы згодны адпрацоўваць хаця частку падатку, але аб гэтым вырашае войт. Гміне такая праца дала б рэальныя карысці, напрыклад, пры направе дарог ці рамонце будынкаў. Але войт пра гэта не падумаў.