Архітэктурнае падарожжа

Паўліна ШАФРАН

Два дні вучні Бельскага і Гайнаўскага белліцэяў разам з настаўнікамі ўдзельнічалі ў падарожжы па Бельшчыне. Мэтай семінара было не толькі замацаванне сувязей паміж ліцэістамі, але і азнаямленне маладых людзей з прыгажосцю і багаццем роднай зямлі. Гістарычна-этнаграфічным бокам семінара заняўся Дарафей Фіёнік, які ў Бельскім белліцэі вядзе гістарычна-музейна-краязнаўчы гурток. На яго заняткі прыходзіць групка маладых людзей, якім не чужая мова і культура прадзедаў. Яны прымаюць удзел у выдаванні штоквартальніка „Бельскі Гостінэць”.

Івона Марціновіч, гісторык мастацтва, увяла ўдзельнікаў семінара ў свет народнай творчасці. Дзякуючы яе дакладам удзельнікі семінара пазнаёміліся не толькі з побытам жыхароў Бельшчыны і Гайнаўшчыны, але і іх абраднасцю.

Першы дзень семінара пачаўся з сустрэчы семінарыстаў у бельскай часоўні — малой драўлянай каплічцы, якая знаходзіцца побач Пачатковай школы н-р 3. Там ліцэісты атрымалі першы ўрок па гісторыі мастацтва. Потым пачаўся шпацыр па бельскіх вуліцах — Нарутовіча, 3 Мая (на здымку), дзе знаходзяцца найстарэйшыя ў горадзе будынкі. У Відаве і Парцаве ўдзельнікі семінара наведалі царкву і школу. У Орлі, Кашалях і Моры ліцэісты аглядалі старыя дамы. Там знаёміліся яны са значэннем арнаментаў вокнаў, дзвярэй, франтонаў. Адзін з удзельнікаў Кшыштаф Якімюк сказаў, што да гэтай пары ён не звяртаў увагі на такія дэталі як драўляныя ўзоры падаконнікаў ці размяшчэнне драўляных ліштваў на дзвярах. Гэта ўсё было для яго абстракцыяй, а цяпер сталася атракцыйным элементам нашай гісторыі. Кожны з вышэйпералічаных элементаў меў сваё значэнне ў абраднасці нашых продкаў. Ромбы з ліштваў на дзвярах абазначалі сонца і яго праменні, дзве драўляныя птушкі зверненыя дзюбамі да сябе абазначалі каханне, а белы, жоўты і сіні колеры, якімі памаляваны былі або цэлыя хаты, або дэкаратыўныя элементы акон і дзвярэй абазначалі неба, большую прыналежнасць да лепшага, вышэйшага, боскага. Дарафей Фіёнік прадстаўляў на прыкладах як калісь будавалі хаты на вёсках, чым кіраваўся гаспадар, выбіраючы месца пад будову, якое выбіраў дрэва, як размешчаны былі памяшканні і гаспадарчыя будынкі.

Вечарам былі падведзены вынікі дзённага падарожжа. Ліцэісты аглядалі слайды аб гісторыі Белавежскай пушчы і самой Белавежы. У дыскусіі ўдзельнікі семінара карысталіся ведамі, засвоенымі ў час падарожжа, з вялікім зацікаўленнем спазнавалі гісторыю Бельшчыны і Гайнаўшчыны.

У пятніцу, на другі дзень семінара, яго ўдзельнікі завіталі ў Гацькі, Плёскі, дзе аглядалі царкву XVIII стагоддзя, былі ў Кленіках, Нарве, Трывежы і Гайнаўцы. Быў гэта працяг учарашняга падарожжа, у ходзе якога ўдзельнікі знаёміліся з архітэктурай вёсак Гайнаўскай гміны. Семінары з цыкла „Падляшша” адбываюцца ў крузе маладых людзей, зацікаўленых гісторыяй і культурай сваіх продкаў. Шкада толькі, што так мала маладых людзей хоча гэтым займацца, — сказаў Дарафей Фіёнік. Аб будучыні нашага рэгіёна вырашаць будуць маладыя людзі і дзякуючы такім спатканням змогуць яны зразумець як важнымі ёсць нашы карані і будуць іх вывучаць і захоўваць.