Слову ўсе ўзросты падуладны

Міра ЛУКША

На VI конкурс паступіла 46 прац, у тым ліку 19 у першай групе (дзеці і моладзь пачатковых школ), 11 — у ІІ групе (моладзь сярэдніх школ) і 18 — у ІІІ групе (дарослыя). Сярод дасланых прац упершыню ў конкурсе прынялі ўдзел 19 дэбютантаў (І група — 14, ІІ — 4, ІІІ — 1). Конкурсная камісія вырашыла не прызначаць месцаў пераможцам конкурсу, а толькі адзначыць лепшыя творы аўтараў ці цэлыя падборкі твораў. У першай групе вылучыліся творы Радаслава Маціевіча, у час аб’яўлення конкурсу вучня нулявога класа Беларускага садка ў Беластоку, Наталлі Кандрацюк-Свярубскай (проза) — вучаніцы ПШ н-р 4 у Беластоку, Анны Іванюк з ПШ у Нарве, Мартыны Леанеўскай з Лясной — вучаніцы ПШ у Нараўцы, Адрыяна Лукшы з Семяноўкі — вучня Гімназіі ў Нараўцы, у II групе — Магдаліны Леанчук з Гайнаўкі. У ІІI групе вылучыліся вершы Юркі Буйнюка з Маліннік, студэнта беларускай філалогіі Беластоцкага універсітэта, а таксама проза студэнта Марка Рубашэўскага з Бельска-Падляшскага. Конкурс быў, так сказаць, „сямейным” — прымалі ў ім удзел пакаленні. Марк Рубашэўскі з бабуляй Нінай Пацэвіч, Ірэна Лукша з сынам Адрыянам, Зінаіда Лукша-Кавалевіч з унукамі Мартынай Леанеўскай і Радаславам Маціевічам, Мікалай Лук’янюк з унукам Міхасём Красоўскім. А калі сягяць далей да радаслоўнай, дык у Адрыяна, Мартыны ды Радаслава — тыя ж самыя прадзед з прабабай! А той прадзед Мікола Лукша з Цісоўкі славіўся сваім словам, не паэтычным, ды вельмі эфектыўным у дапамозе людзям.

Спробы выказаць сябе ў родным слове — таксама ратунак для душы сваёй і іншых. Праўда, у пачаткоўцаў, да таго ж мала начытаных, свядомасць таго яшчэ не ўсвядомлена (даруйце за каламбур), таксама трапляюцца хібы стылістычныя, моўныя, сэнсавыя. „Не кожны паэт, хто піша вершы”, — працытаваў грамаўладны крытык Янка Трацяк верш Ірэны Радзіванюк з аднаго з пасляконкурсных зборнікаў. Вельмі канкрэтна аналізаваў ён тэксты, даваў парады, прызнаваўся, што чагосьці не разумее (аўтар мог падумаць: ну і хай, не ён жа паэт!). Так што добры кавал урачыстасці прамільгнуў як літаратурны семінар, нават і школка, але такой нагодай павінны мы ўсе цешыцца. Дарэчы, будзе арганізавацца такі семінар для нашых пачаткоўцаў, сапраўдная „школа пісання”, хоць, вядома, талент ад школаў не вельмі залежны, ды прысесці часам трэба і павучыцца. Асабліва калі браць пад увагу амаль рэгулярнае карыстанне „белым вершам”, якім, здаецца некаторым творцам, лягчэй пісаць, бо не трэба тут рыфмы. А такі верш патрабуе глыбіні думкі, філасофскага кантэксту, мінімуму слоў. І мае ён свае правілы. Мода не заўсёды ёсць дасканаласць ды якасць. Аўтары павінны прабаваць таксама класічную форму верша. Сярод усіх тэкстаў, якія прыйшлі на конкурс, такія спробы былі толькі ў трох аўтараў, у тым аднаго з першай групы (удаўся на выдатна верш „Пяты клас” М. Леанеўскай).

У прыемнай атмасферы ў кавярні „Цэхова”, у бляску тэлепражэктараў, думаю, прыемна было выступіць вылучаным аўтарам (хоць першы ў жыцці такі выступ пажырае трэма!), а таксама Генадзю Шэмету з сынамі Янкам ды Франкам з песнямі на словы Міры Лукшы і Людмілы Сіманёнак. Былі гэта дзіцячыя песні, ды кампазітар праспяваў крыху вядомых сваіх твораў і для дарослых. Узнагароджаныя каштоўнымі кнігамі аўтары пакінулі сонечна-асенні Беласток і раз’ехаліся па сваіх мясцовасцях, дзе можна яшчэ пачуць роднае слова. Пісаць будуць?