Жыццё прысвяціла настаўніцтву

Паўліна ШАФРАН

Пачатковую школу закончыла яна ў вёсцы Зубава і пасля паступіла ў Бельскі беларускі ліцэй — было гэта ў 1958 годзе. Пачыналі вучобу ў школе па вуліцы Відаўскай, а потым, у сакавіку 1961 года, перайшлі ў новы будынак цяперашняга ліцэя. Дырэктарам тады быў Яраслаў Васільевіч Кастыцэвіч, які вучыў рускай мове. Пасля матуры ў 1962 годзе, Зінаіда Дэмянюк рашыла пайсці на беларускую філалогію. „Не было нават думкі пра іншыя спецыяльнасці, — кажа, — бачыла я сябе толькі на беларускай філалогіі”. Экзамены ў Варшаве не былі цяжкімі. У студэнцкія гады жыла ў інтэрнаце, пазнавала Варшаву, новых людзей. Пасля заканчэння студыяў, у снежні 1967 года пачала працу. Умову падпісала з дырэктарам ліцэя Мікалаем Гайдуком, які раней вучыў Зінаіду Дэмянюк беларускай мове. Першыя ўрокі пачала весці 2 студзеня 1968 года. „Прыйшло да працы маладое, пераляканае стварэнне, — успамінае пані Дэмянюк, — а там усе мае настаўнікі. Вядома, як чалавек адчувае сябе ў такой кампаніі. Але дзякуючы дапамозе дырэктара ўсё памаленьку даходзіла да нормы. Добра запамяталіся першыя заняткі — не было лёгка, бо мае вучні былі малодшыя за мяне толькі на пяць гадоў. Але моладзь была тады іншая, лепшая, спакайнейшая. Тады амаль усе былі з вёсак і атмасфера была іншая”.

Вельмі добра памятае настаўніца першую матуру. „На тым самым месцы, у той самай зале нядаўна сама я здавала найважнейшы экзамен жыцця, — гаворыць, — і так хутка апынулася я побач сваіх вучняў і перажывала іх экзамен як свой”. Спачувала ім, разумела. Памятаю як чытала першыя матуральныя працы — тады было гэта для мяне вельмі новае. Маладыя людзі пісалі тады вельмі многа — так да 17 старонак. З часам праца ставалася лягчэйшай. Першапачаткова ўрокаў было многа, бо вучыліся 6 дзён па 6-7 урокаў штодзённа, а я была адзінай настаўніцай беларускай мовы ў школе”.

Вучоба была тым, да чаго Зінаіда Дэмянюк была створана. У настаўніцкай працы здараліся хвіліны задумы, смутку. Але хвілін радасці было намнога больш. Пані прафесар была выхавацелькай класаў, якія канчалі школу ў 1977, 1983, 1988, 1993 і 1999 гадах, правяла іх ад першага класа да матуры. Калі ў 1995 годзе пачалася Алімпіяда беларускай мовы, пад апеку настаўніцы трапілі вучні, якія шчыра цікавіліся беларускай мовай. З яе дапамогай 24 асобы сталі фіналістамі, а 11 лаўрэатамі алімпіяды. Настаўніца так успамінае алімпійцаў: „Вельмі добра працавалася з імі. Гэта яны пыталі пра новыя рэчы, хацелі чагосьці даведацца, лавілі новыя інфармацыі і прымушалі да працы, бо трэба было ім прысвяціць больш часу, падрыхтаваць патрэбныя матэрыялы, а я рабіла гэта з ахвотай”. Настаўнік цэлы час працуе, правярае сшыткі, кантрольныя работы, тэсты, рыхтуецца да заняткаў, — гаворыць пані Дэмянюк. — Аднак настаўнік павінен быць аптымістам, бо толькі тады ён будзе добрым педагогам”.

У доме настаўніцы апрача кніжак многа месца займаюць здымкі, пачынаючы ад пачатку педагагічнай працы. Яна вельмі добра памятае сваіх вучняў, памятае якімі яны былі на занятках, хаця цераз яе рукі перайшлі сотні ліцэістаў. Прыкладам можа быць тое, што сярод цяперашніх настаўнікаў белліцэя 15 асоб гэта выпускнікі школы а 11 з іх — гэта вучні Зінаіды Дэмянюк.

За 33 гады і 8 месяцаў настаўніцкай працы Зінаіда Дэмянюк двойчы атрымала Залаты крыж заслугі. Гэта не адзіная ўзнагарода. Раней, бо ў 1984 годзе атрымала яна Залатую адзнаку Таварыства польска-савецкай дружбы, у 1985 — сярэбраную адзнаку „Заслужаны Беласточчыне”, у 1990 першы Залаты крыж заслугі, а ў 1996 годзе — медаль Камісіі нацыянальнай адукацыі.

Зінаіду Дэмянюк вучні ласкава называлі „Зіначкай”. Заваявала яна іх сімпатыю сваёй цярплівасцю, ласкавасцю, чалавечым падыходам да праблем моладзі і сардэчнасцю ў адносінах да выхаванцаў. Вучні цёпла ўспамінаюць урокі „Зіначкі”, чытаныя ёю вершы Купалы, даклады па гісторыі, падчас якіх прывівала любоў да малой айчыны.

„Праца настаўніка была маім жыццём — у гэтым здзейснілася я як чалавек, — гаворыць пані прафесар. — Не ўяўляю сабе жыцця без школы, без вучняў. Усё жыццё прысвяціла выкладанню беларускай мовы і культуры, у гэтым я знайшла шчасце”.

Вучні Зінаіды Дэмянюк ганарацца сваёй выхавацелькай і, спамінаючы школьны час, гавораць: „«Зіначка» заўсёды была пры нас”.