На пустыні тужаць па зелені

Міхал МІНЦЭВІЧ

— Як рыхтуецеся да падарожжаў, напрыклад, у Егіпет?

— Спачатку чытаю многа літаратуры па гісторыі, археалогіі і культуры краіны, у якую збіраюся ехаць. А потым карыстаюся паслугамі турыстычнага бюро. У Егіпце гасцініцы арганізуюць экскурсіі для сваіх наведвальнікаў, забяспечваюць гіда. Нам удалося мець за гіда жанчыну з Польшчы, якая пастаянна жыве ў Егіпце. Усе замежныя турыстычныя аўтобусы суправаджаюцца ваенным канвоем, паколькі раней арабскія фундаменталісты захапілі турыстаў і сярод іх былі ахвяры. У Егіпце сустрэла я шмат турыстаў з усяго свету, але не было сярод іх амерыканцаў.

— Ці заўважаюцца разыходжанні паміж вобразам краіны, прадстаўленым у турыстычных даведніках, і рэальнасцю?

— Маё ўяўленне аб Егіпце супала з пабачаным. І хаця Егіпет спадабаўся мне, то аднак жыць там я не хацела б. Чаму? Паразіла мяне адсутнасць зелені з-за чаго мясцовы краявід вельмі сумны, шэры. Калі едзеш 300 км дарогай без расліннасці, калі навокал бачыш шэры пясок і такія ж скалы, стамляешся. Тады пачынаеш тужыць па дрэвах, траве. Зелень супакойвае чалавека.

— А як у іншых краінах успрымаюць турыстаў?

— На поўдні Еўропы ўсё падрыхтавана пад турыстаў. Уражваюць безліч кафеек, бараў, столікі на тратуарах, якія запрашаюць турыстаў прысесці, выпіць каву ці ахаладжальны напой, перакусіць. У мусульманскім Егіпце, дзе па рэлігійных прычынах не п’юць алкаголю, турыстам гарэлка, віно ці піва прадаюцца. У егіпскіх рэстаранах многа рыбных страў, апрача малюскаў, якіх звычайна прапануюць у Францыі. Добра пашырана сетка турыстычных паслуг. Там не турыст шукае фірму, але турыстычнае бюро шукае кліента. Напрыклад, па пляжы на Чырвоным моры ходзяць агенты турыстычных фірм і прапануюць розныя экскурсіі, падаюць цэны. Затым прыходзіць іншы агент і прапануе ніжэйшую цану. І многія турысты карыстаюцца такімі прапановамі. На Чырвоным моры з лодкі можна паглядзець цераз празрыстае дно каралавыя рыфы з прыгожымі каляровымі рыбамі. Прыязджаюць сюды цэлыя экіпы вадалазаў. На месцы можна зняць адпаведнае для нырання абсталяванне. Егіпцяне вельмі ветліва ставяцца да турыстаў.

— Што ў Егіпце прыцягвае турыстаў?

— Егіпет калісьці парастала саванна, у якой бурліла жыццё. Змена клімату ў эпоху неаліту прымусіла егіпцян перасяліцца ў пойму Ніла. Астатні абшар стаў пустыняй. Да нашага часу захаваліся помнікі архітэктуры, прыклады іерагліфічнага пісьма. Турысты абавязкова наведваюць Луксар і Карнак у Фівах з манументальнымі будоўлямі, храм каралевы Хатшэпсут з малюнкамі і надпісамі. Была я ў пахавальні-пірамідзе Рамзеса Х і грабніцы Тутанхемона. У музеях знаёмілася з муміямі і змесцівам пірамідаў: вырабамі з золата і лапісу, пісьменнымі матэрыяламі з папірусу.

— Вы жывяце над Балтыйскім морам, падарожнічаеце па свеце, не забываеце Падляшша і штогод прыязджаеце ў Орлю.

— Орля — месца майго нараджэння і дзяцінства. Адсюль я выехала пасля заканчэння падставовай школы. Вяртаюся на бацькаўшчыну. Тут сухі клімат і няма моцнага ветру. У Орлі знаходжу прыгажосць мясцовай прыроды, многа фатаграфую. Нам трэба ахоўваць нашую прыгожую прыроду і не дапусціць да таго, каб не стала яна „шэрай пустыняй”, як у Егіпце.