„Басовішча” ўкараняецца

Мікола ВАЎРАНЮК

Плакаты ХІІ Фестывалю музыкі Маладой Беларусі стракацелі назвамі спонсараў. Гэта быў самы наяўны доказ таго, як мерапрыемства ўкаранілася ў беластоцкую ніву і замацавалася ў свядомасці тутэйшых жыхароў. Ну і, вядома, здольнасцей арганізатараў. Усё-ткі гэтыя руплівыя менеджэры не да канца парвалі з першапачатковым характарам імпрэзы, — падумалася мне, калі адкрыццё фестывалю спазнялася на гадзіну, — такі сам балаган, які быў у нас у пачатку 1990-х.

Гэтая, так сказаць, чалавечнасць арганізатараў не паменшвае іхняга ўкладу ў развіццё імпрэзы. Найважнейшае бадай тое, што яны распрапагандавалі яе па ўсёй Беларусі. У мінулым годзе ў Мінску правялі першы адборачны канцэрт удзельнікаў „Басовішча”. Водгук на яго пераўзышоў спадзяванні. Сёлетні карыстаўся такой папулярнасцю, што нават наведаў яго адзін з кандыдатаў у прэзідэнты Рэспублікі Беларусь — Сямён Домаш. Для фестывалю, аднак, больш важнае тое, што з’явілася новая плеяда нядрэнных музыкаў. У пятніцу я далічыўся дзевяці гуртоў з Беларусі, якія былі ў Гарадку ўпершыню. Да іх трэба дакінуць пяць дэбютантаў з Беласточчыны. Калі ўлічыць, што з гэтай самавітай колькасці толькі адзін гурт з Бельска — назву яго літасціва забудзем — аказаўся яўнай памылкай (ігралі з плейбэка), дык развіццё фестывалю відавочнае. Як і яго ўплыў на фармаванне беларускай музычнай сцэны.

— Маладыя людзі, якія займаюцца музыкай у Беларусі думаюць, што трэба арыентавацца або на Маскву, або на Польшчу, — сказаў Лявон Вольскі, лідэр „Н.Р.М.”. — Хаця гэта памылковае мысленне, але ў нечым дае станоўчыя вынікі. Гурты ў Польшчу стараюцца прабіцца праз „Басовішча”, а дзеля гэтага пачынаюць іграць па-беларуску. Раз засеенае зерне нацыяналізму ўжо ў іх застанецца.

Сярод публікі таксама як ніколі было многа асоб з Беларусі. Прывезлі яны з сабой бел-чырвона-белыя сцягі і атмасферу перадвыбарчых гонак у Рэспубліцы Беларусь. У натоўпе можна было заўважыць майкі з партрэтам Чэ Гевары і подпісам „ЛукаЧЭнка”, дэкларацыяй „Скажам дурню не!” ці з цытатамі крылатых выказванняў кіраўніка дзяржавы, як хаця б: „Я своё государсто за цивилизованным миром не поведу”. Атмасферу гэтую адчулі і прысутныя на імпрэзе палякі. Гурт „Піджама Порна” з Познані крычаў са сцэны: „Ёсць межы талерантнасці. Мы не можам быць талерантнымі да бандытаў у спартыўнай вопратцы, не можам быць талерантнымі да Лукашэнкі, не можам быць талерантнымі да бл...ва”.

Аднак не палітыка на XII Фестывалі музыкі Маладой Беларусі была найважнейшая, а музыка. Музыка, якая выказвае прагу маладых людзей да свабоды, да пераадольвання межаў, да нармальнасці. Музыка пратэсту супраць фальшу, несправядлівасці, закасцянелым правілам, паводле якіх мусім жыць, падабаецца нам гэта ці не. Музыка, у якой быццам для раўнавагі часта паяўляецца любоў — да другога чалавека ці, што асабліва характэрнае Беларусі, бацькаўшчыны, мовы, гістарычнай спадчыны. Калі няма тае раўнавагі і адзіным штуршком для музыкаў застаецца нянавісць, вынікі іх творчасці могуць значна разыходзіцца са спадзяваннямі і вылітым на сцэне потам. А вечны плач, прычыны якога можа зразумець чалавек пяць, пераўтвараецца ў фарс.

Сёлета асабліва задаволены павінны быць аматары цяжкага метал-рока. Дзве трэці ўдзельнікаў конкурсу зайгралі ў гэтай стылістыцы, не шкадуючы ні вольтаў, ні сваіх горлаў, ні вушэй слухачоў. Мне асабіста а другой уночы з пятніцы на суботу ўсё злілося ў аднастайны рытм бубнаў і бас-гітары, але публіцы было ўсё мала — транс пад сцэнай не спыняўся.

Суботні канцэрт быў больш разнастайны і таму, па-мойму, больш цікавы. Кожны мог знайсці нешта сабе мілае і на штосьці панаракаць. Для адных стары, лагодны рок-н-рол „Крамы” быў асалодай пасля навалы з папярэдняй ночы, для другіх — адагрэтым у мікрахвалі заўчарашнім абедам. Мяне прыемна здзівіў „Палац”, якога аранжыроўкі фальклору ва ўзмоцненым гучанні паднялі народ пад сцэнай. Чыстым гучаннем інструментаў, інтэлігентнымі словамі песень спадабаўся мне польскі госць „Піджама Порна”. На сваім нармальным высокім узроўні зайграў „Н.Р.М.”.

Але каралямі ночы з суботы на нядзелю сталі хлопцы з гарадоцкай „Рімы”. Прэзентуючы сваю першую касету „Праз жыццё” перажылі найвышэйшы ўзлёт, а саліст Андрэй Паплаўскі нават у даслоўным сэнсе — на руках публікі.

Хай сабе „Ріма” яшчэ не раўняецца віртуознасцю з найлепшымі, але за год зрабіла вялікі крок ім наўздагон. Адчувалася, што гурт не прамантачыў даверу, якім надзялілі яго на „Басовішчы” ў мінулым годзе, што ігра дастаўляе гэтым маладым людзям вялікую радасць. А праца прыносіць пажаданы плён.

Сярод сёлетніх пераможцаў толькі гомельскі гурт „Бан Жвірба” іграе даўжэй. „Імпэт” з Мінска ўзнік усяго год таму, а нашы „085” і „Праект 2001” дык наогул месяц-два да „Басовішча”. Я цікавы, хто з іх праіснуе да ліпеня 2002 года, хто ў будучыні пахваліцца сваім альбомам.