Ніва № 8 (2337), 25 лютага 2001 г.

Калегія Усходняй Еўропы

Віталь ЛУБА

Ранняй вясною 2000 года падчас пабыўкі Яна Новак-Езяранскага ў Вроцлаве і пасля наведання ім Міжнароднага дома сустрэч моладзі ў Кшыжовай узнікла ідэя стварэння Усходняй калегіі. Пасля падарожжа Ян Новак-Езяранскі напісаў: „Пакідаў я Кшыжову ўпэўнены, што з’яўляецца яна стратэгічным рэдутам у барацьбе за шчаслівую і бяспечную будучыню Польшчы, а таксама з перакананасцю, што мусяць паўстаць эквіваленты Кшыжовай для сустрэч палякаў і ўкраінцаў, палякаў і расіян, беларусаў і літоўцаў. Будуць гэта ўстановы грамадскай дыпламатыі, адзінай, якая можа пасадзейнічаць таму, каб падпісваемыя ў вярхах трактаты не перамяніліся з часам у кавалкі паперы”. Для рэалізацыі гэтай мэты — прымірэння і будавання мастоў паміж народамі Польшчы і Украіны, Польшчы і Беларусі, Польшчы і Літвы і іншымі народамі Усходняй Еўропы, па ініцыятыве Яна Новак-Езяранскага, ствараецца фонд Калегія Усходняй Еўропы (КУЕ). Прыбліжэнне і прымірэнне паміж народамі будзе ажыццяўляцца шляхам абучэння лідэраў палітычнага, гаспадарчага і грамадскага жыцця, сустрэч моладзі, прапагандавання польскай культуры і мовы ў Беларусі, Літве, Расіі і Украіне, а таксама беларускай, літоўскай, расійскай і ўкраінскай моў і культур у Польшчы ды прамоцыі інстытутаў адкрытага грамадства і ўдзелу грамадзян постсавецкіх краін у грамадскім і публічным жыцці, перасягаючага за такія асноўныя формы як галасаванне і кандыдаванне на выбарах.

У рамках КУЕ прадугледжваецца стварэнне Цэнтра па вывучэнні ўсходняй праблематыкі ў розных аспектах: палітычным, эканамічным, сацыяльным і культурным. Цэнтр будзе весці абмен моладдзю, стажыроўкі для студэнтаў, маладых навукоўцаў, лідэраў і прадстаўнікоў розных асяроддзяў, адукацыйную, экспазіцыйную і эдытарскую дзейнасць.

Сядзібай новастворанага фонду будзе Вроцлаў (Kolegium Europy Wschodniej, Wroclaw, ul. Mennicza 1-3).