„Коб вам шчэ пілося і елася, ды каб дваццаць год співаті хотелося”, — пажадала Ніна Грыгарук з курашаўскіх „Незабудак” калектыву „Тыневічанкі”, які святкуе сваё дваццацігоддзе.

Як рускі салдат

Ада ЧАЧУГА

Вось і дваццацігоддзе свайго калектыву мелі спраўляць у лістападзе мінулага года, а ў Валянціны Франкоўскай, якая кіруе калектывам ад самага пачатку, і ў яе сястры Вольгі Свентахоўскай, якая пачынала з сястрой, памёр брат. Дык, вядома, святкаванне юбілею трэба было адлажыць.

Жыццё няўмольнае, і з недаверам сцвярджаеш, што некаторым спявачкам ужо пад семдзесят. А выглядаюць жа, быццам маладзіцы — статныя і галасістыя... А як пачнуць прытупваць у карагодзе... І Валя Франкоўская з залётнай усмешкай на твары, кажу вам — царыца!

Паменшала спявачак у калектыве (на юбілеі спявала ўсяго восем жанчын і падыгрываў ім гарманіст Сямён Карнілюк), а нават ходзяць чуткі, што „хочуць ужо канчаць з гэтым спяваннем”, і гэта была найсумнейшая вестка з таго цудоўнага юбілейнага вечара 19 студзеня 2001 года, які „Тыневічанкі”, гмінныя ўлады і Нарваўскі асяродак культуры супольна арганізавалі. Вядома, дапамагалі ім Беларускае таварыства і Ваяводскі асяродак анімацыі культуры ў Беластоку.

Цесна ў будынку былой тыневіцкай школкі, бо людзей сабралася поўна. Цесна, але як жа цёпла і ўтульна, ды якраз у дзень Хрышчэння Гасподняга. Не часта здараюцца на вёсцы такія юбілеі.

Дваццаць гадоў праляцела, як некалькі імгненняў. Толькі, здаецца, далі „Тыневічанкі” свой першы канцэрт на дажынках у Нарве. Было гэта ў восемдзесят першым годзе.

Ахрысцілі іх у 1985 годзе, а хроснымі бацькамі былі Барбара Пахольская, віцэ-дырэктар ВААКа, ды Веслаў Петух, які тады працаваў у „Руху”. І неяк з ходу песні „Тыневічанак” заваявалі сэрцы іх слухачоў. Пачаліся агляды, канцэрты, паездкі на Беларусь. Песні былі самабытныя, мясцовыя, непаўторныя. Алесь Лойка з Гародні, прапрацаваўшы з гэтымі жанчынамі адзін год, на адыход сказаў: „Я магу вам толькі пашкодзіць!” Ён сапраўды мае такое замілаванне да песень, якія спяваюць „Тыневічанкі”, што многія з іх запісаў і ўвёў у рэпертуар свайго калектыву „Гарадніца”. І цяпер, калі Алесь Лойка са сваім калектывам прыехаў на юбілей, ён сказаў: „Мы прывезлі вашы песні, прабачце, што крыху апрацавалі, і цяпер я аддаю іх вам”. І заспявалі песні „Каліна-маліна”, „Ой, у полі жыта” ды іншыя. А пасля Алесь Лойка сказаў, што наступную песню ён прысвячае „лепшай з лепшых спявачак Валянціне Франкоўскай”, а мелодыю напісаў ён сам.

Ды і не толькі Алесь Лойка так цэніць песні „Тыневічанак”. Сто дваццаць тры песні запісаў ад іх вядомы ў самадзейным мастацкім руху Беласточчыны музыказнаўца Сцяпан Копа. Выхадзіў іх вясковымі дарогамі, выслухаў, пазапісваў нотамі. А Ваяводскі асяродак анімацыі культуры выдаў іх асобнай кніжкай пяць гадоў таму, якраз да пятнаццацігоддзя калектыву.

І касетай могуць пахваліцца „Тыневічанкі”, выдадзенай Беластоцкім радыёвяшчаннем. Часта, такім чынам, чуваць іх песні ў беларускіх перадачах. Няхай слухаюць усе!

Апрача Валянціны Франкоўскай і Вольгі Свентахоўскай, ад пачатку ў калектыве спяваюць Альжбета Ланчыцкая, Анна Хірко, Марыя Леўчук. Усіх іх віншуе войт Нарваўскай гміны Якуб Садоўскі. Вы не чакалі ўзнагарод, вам сэрца падказала спяваць, сказаў ён.

Многія выступалі з пажаданнямі, кветкамі, сувенірамі: і старшыня БГКТ, дэпутат Сейма Ян Сычэўскі, і сакратар ГП БГКТ Валянціна Ласкевіч, і дэпутат Сейма, выхадзец з Ласінкі Сяргей Плева, і войт Якуб Садоўскі, і старшыня Рады гміны Мікалай Кандрацюк, і дырэктар Нарваўскага асяродка культуры Ала Сяткоўская, і намеснік войта Марыюш Жукоўскі, а віцэ-дырэктар ВААКа Барбара Пахольская нават спецыяльна напісала для „Тыневічанак” верш. Фірма „Рольмак” і Чыжоўская гмінная ўправа прыслалі віншаванні.

Быць сабой, сказаў Ян Сычэўскі, гэта найважнейшае. Паляк павінен быць палякам, а беларус — беларусам. Вёска і так бедная, але будзе яшчэ бяднейшай, калі б забралі ў яе нацыянальную культуру. Гэта ж злачынства: я чуў, што вы маеце канчаць. Мы не дазволім! Што гэта будзе за беларуская культура на Беласточчыне без вас?!

Канцэрт вядзе Валянціна Ласкевіч, пераплятаючы яго то аповедам пра „Тыневічанак”, то ўручэннем дыпломаў, то пажаданнямі. Расказвае, колькі жыццёвых нягод перажылі гэтыя жанчыны, але нягледзячы на ўсё, яны выстаялі. І ў гэты момант чуваць словы Валянціны Франкоўскай: „Як рускі салдат!” Як жа трапна акрэсліла яна сітуацыю.

На вечары, апрача „Тыневічанак”, выступілі „Крыўчанкі” з Крыўца, „Незабудкі” з Курашава, а на заканчэнне — гродзенская „Гарадніца” пад упраўленнем Алеся Лойкі. Ніна Грыгарук, якая кіруе курашаўскімі „Незабудкамі”, так проста, па-бабску, з вільготнымі вачыма сказала „Тыневічанкам”: „Коб вам шчэ пілося і елася, ды коб дваццаць год співаті хотелося...”

І, думаю, што ў гэтым моманце яна няхітрымі словамі выказала найшчырэйшыя пажаданні усіх нас. Каб выстаялі.