Басовішча X

Аляксандр МАКСІМЮК

Ці можна дзесяць гадоў Фестывалю „Басовішча” змясціць у пяці сказах? Вядома, нельга. Аднак задачу такую паставіў сабе аўтар гэтых радкоў, калі старшыня Беларускага аб’яднання студэнтаў Юры Шульскі звярнуўся да яго з просьбай адчыніць мерапрыемства. На „Басовішча” ніхто не едзе слухаць узнёслых слоў ані глядзець жэсты палітыкаў, якія ведаем з тэлеэкрана. Калі што такое і адбываецца, дык у глыбокім закуліссі.

Што варта сказаць пра „Басовішча”? Арганізатарам яго ад пачатку з’яўляецца Беларускае аб’яднанне студэнтаў у Польшчы. Фестываль гэты — некамерцыйная імпрэза, дафінансоўваецца яна Міністэрствам культуры і мастацтва, гарадоцкім самаўрадам ды шэрагам прыватных спонсараў. Што характэрнае для нашага тут жыцця наогул — „Басовішча”, як прынцып, не падтрымліваецца ваяводскімі ўладамі, хаця з’яўляецца яно адзіным вялікім і міжнародным рок-мерапрыемствам на абшары сучаснага Падляшскага ваяводства і можа служыць у якасці неблагой яго візіткі. За дзесяць гадоў існавання адносіны ваяводства да „Басовішча” не пахіснуліся. У гэты час, аднак жа, адбылася падзея нашмат важнейшая за „непахіснасць” ваяводства. Фестываль канчаткова здабыў прыхільнасць мясцовых мас-медыяў, у якіх знаходзіць цяпер і матэрыяльнага спонсара, і мерытарычнага абаронцу. Нечага такога ў пачатках Фестывалю не наглядалася. 9-8-7 гадоў таму арганізатары мусілі самі рупіцца пра г.зв. інфармацыйны шум вакол „Басовішча”. У момант юбілею становішча цалкам вывярнулася — гэта мас-медыі знаходзяць у „Басовішчы” знакамітае месца для ўласнай прамоцыі ў рэгіёне. Вельмі важны гэта здабытак і... перамога. Жывем жа ў свеце, у якім, калі чаго не было ў СМІ, таго ўвогуле не было.

Музычны змест Фестывалю з’яўляецца адбіткам схільнасці ды ўпадабанняў сучаснай моладзі. Пераважае жорсткая і вельмі жорсткая музыка — нават, калі г.зв. сюжэт датычыць лірычнага. У сёлетнім конкурсе былі ўзнагароджаны чатыры гурты: Зніч (узнагарода публікі і БАС), Deviation (узнагарода Беларускага саюза ў Польшчы), Exist (узнагарода войта Гміны Гарадок) і Алесюкі (дадатковая ўзнагарода БАС). Другі дзень, адведзены канцэртам зорак, быў больш разнастайны і, можна сказаць, менш жорсткі. У чарговы раз публіку ўразіў сваім замілаваннем да старажытнасці ды незвычайным наборам інструментаў гурт „Палац”. Пад яго гукі калыхаліся нават негры, якіх можна было заўважыць у Барыку. „Крама” і яе саліст Ігар Варашкевіч — ці не найвялікшы дыназаўр беларускага рока — прадставілі, як і ў мінулых гадах, сярэднюю (галоўную) плынь рок-н-рола. А калі салістка „Новага Неба” Кася Камоцкая сола праспявала „Спробу малітвы” А. Глёбуса (была гэта сапраўдная жамчужына першага „Басовішча”), дык пачуццёва звязаныя з Фестывалем асобы маглі і слязінку выпусціць. Адноўлены „Уліс” (трыо: дзве гітары і ўдарныя; у гісторыі рока ёсць некалькі выдатных прыкладаў такой канфігурацыі) акрамя новага матэрыялу прыгадаў і вялікія свае гіты: „Краіна ў кратах”, „Краіна Доўгай Белай Хмары” і „Радыё Свабода”. „Н.Р.М.” ужо прызвычаіла сваіх паклоннікаў, што ў любым варыянце іхняя музыка гучыць выдатна — на „Басовішчы” можна было набыць касеты з акустычнымі канцэртамі гэтага гурту; вельмі рэкамендую пазнаёміцца з гэтым матэрыялам. Закончыў „Басовішча” польскі „Культ”, які іграў амаль тры гадзіны. Быў гэта той момант, калі поўнасцю здзейснілася ідэя запрашання на „Басовішча” польскіх гуртоў. Уразіла тое, што „Культ” паводзіў сябе зусім нармальна, не „гвяздорска”, а саліст, які прывітаў публіку „Жыве Беларусь”, даказаў, што ведае, на якую імпрэзу ён трапіў.

Вельмі станоўча ацаніў „Басовішча” войт Яўген Семянюк, які, будучы на пасадзе ў Гарадку, перажыў у гэтай гміне дзевяць фестываляў. Паводле яго моладзь прыязджае ў Гарадок добра пагуляць, гэта з кожным годам штораз больш культурная моладзь, штораз менш тут каляровых чубоў. Трэба згадзіцца з гэтымі словамі, хаця варта адзначыць і тое, што ў сучаснай маладзёжнай модзе каляровы чуб саступіў месца аголенаму чэрапу.

„Басовішча” займела вядомасць і ў суседняй Беларусі. Пасля абвастрэнняў у перасяканні мяжы паміж краінамі прыехаць на Фестываль стала не цалкам проста. Нягледзячы на гэта ў Барыку былі групы беларусаў, якія цалкам самастойна, на сваю рызыку і адказнасць прыбылі сюды, каб... патусавацца.

А што ад „Басовішча” мае наша беларускасць? Рок-музыка ў Гарадку хутчэй за ўсё абуджае сярод публікі эмоцыю, а не беларускую нацыянальную ідэю — гэта несумненна. Ці ёсць аднак тут нейкая вышэйшая звышмузычная каштоўнасць? Усё-такі ёсць. Беларуская мова выйшла са свайго зачараванага кола сарамлівасці. Яна ліецца ручаём сучаснай культуры, не здзіўляючы нікога і не абражаючы. Польскія і беларускія гурты выступаюць побач сябе як роўны з роўным. Ці перакладзецца гэта калі-небудзь і на іншыя сферы жыцця?..

У кожным выпадку, усяго табе найлепшага, „Басовішча”, і на будучыя гады.